O PODGORICI
Glavni grad Podgorica je politički, administrativni, kulturni, ekonomski, naučni, obrazovni i sportski centar Crne Gore. Pripada centralnom dijelu države i zahvata površinu od 1.441 km² što čini 10.43% teritorije Crne Gore. Centar grada je udaljen oko 50 km od Jadranskog mora i svega 20 km od Skadarskog jezera.
Nadmorska visina Podgorice iznosi 44 m. Podgoricu karakteriše mediteranska klima koja joj daje epitet jednog od najtoplijih glavnihgradova Evrope sa preko 240 sunčanih dana u toku jedne godine. U Podgorici danas stanuje preko 200.000 stanovnika. Podgorica je multinacionalna, multikonfesionalna i multikulturalna zajednica.
Činjenice o Podgorici
Podgorica se nalazi u sjevernom dijelu Zetske kotline, u središtu Crne Gore, na raskrsnici nekoliko značajnih putnih pravaca koji vode od mora, ka kontinentalnom dijelu zemlje.
Nalazi se na nadmorskoj visini od 44,5 metara. Geografski položaj određen je koordinatama 42,26 sjeverne geografske širine i 19,16 stepeni istočne geografske dužine.
Plodna Zetska ravnica, sastav rijeka Zete i Ribnice sa Moračom, neposredna blizina Skadarskog jezera i Jadranskog mora, povoljna klima, komunikativni i strategijski položaj, omogućili su da Podgorica izraste u najveću urbanu aglomeraciju Crne Gore. To je ne samo moderan grad, već grad koji predstavlja administrativno – upravni, politički, privredni, saobraćajni, naučni i prosvjetno – kulturni centar Crne Gore.
Njegov prosperitet u poslijeratnom periodu ubrzao je razvitak Grada kao cjeline.
Skadarsko jezero, blizina mora, nadmorska visina, reljef, geografska širina, uslovili su različitu makro i mikro klimu na području podgoričke kotline.
Prirodne karakteristike
Veliki broj podzemnih voda čini da je ovo područje poznato po zdravoj pijaćoj vodi. Posebnu vrijednost i prirodnu ljepotu predstavljaju rijeke Morača i Ribnica koje grad sijeku u pravcima sjever-jug i istok-zapad.
Prolazniku u trajnom sjećanju ostaju krečnjačka korita, kamenite nastrešnice, pećine i svojevrsni kanjoni, između kojih se provlače čiste i bistre rijeke, sa dosta plaža, brzaka, zavoja i virova. Podgorica je okružena i bujnim vinogorjima: ćemovskim, lješanskim, doljanskim.
Podgorica se nalazi u najvećem ravničarskom prostoru Crne Gore, kao dio prostrane skadarsko – podgoričke kotline. Blago je nagnuta prema jugu i jugozapadu. Južni dio Zetske ravnice, pod nazivom donja Zeta, nastavlja se prema Skadarskom jezeru u vidu plavljenog i zabarenog zemljišta. Ovo je izuzetno plodan dio ravnice sa nataloženim česticama koje čine debeo sloj obradive zemlje, pogodan za povrtarske kulture, poput paprike i paradjza, kao i vinogradasrtvo i voćarstvo – posebno za uzgoj breskve, smokve i kivija.
U središnjem dijelu Zetske ravnice u trouglu između Cijevne, Ribnice i Morače leži prostrano Ćemovsko polje, građeno od slojeva šljunka i pijeska, koji je vezan karbonatskim cementom. Na ovom polju se nikada nije uspio formirati deblji sloj obradivog zemljišta. Specijalnom agrotehnikom na stotine hektara Ćemovskog polja osvojeno je i pretvoreno u vinograde sa vrhunskim kvalitetom prinosa i kasnijom proizvodnjom kvalitetnih vina i alkoholnih pića. Prema zapadu, Podgorica se otvara prema Bjelopavlićkoj ravnici kojom meandrira rijeka Zeta i koja je klimatski i pedološki izuzetno povoljna za zemljoradnju i voćarstvo.
Sam grad poznat je po prostranim i lijepo uređenim zelenim površinama i parkovima. Nekima dominira bor, a nekima listopadno drveće poput lipe, hrasta i platana. U posljednje vrijeme Podgoricom se šire bulevari koji su ukrašeni atraktivnim drvećem – palmama. Uz glavne gradske saobraćajnice može se pronaći žbunasto rastinje poput šimšira.
Zetska ravnica u kojoj se nalazi grad jedinstveno je područje sa 30 000 ha plodne zemlje i prostire se od Glave Zete do obala Skadarskog jezera.
Rijeka Morača je relativno bogata ribom što će potvrditi čest prizor pecaroša na obalama rijeke čak i u samom gradu. Zainteresovani posjetilac grada može se obratiti Sportskom ribolovnom društvu Podgorica oko potrebnih dozvola i dragocjenih savjeta, koje zaljubljenici u ovaj sport mogu da pruže, a tiču se lovnih mjesta, opreme i najvažnije, druženja.
Rijeke su, dakle, izvori života Podgorice. Morača, Ribnica, Zeta, Sitnica, Mareza i Cijevna, od davnina su određivale granice grada, ali i veliki broj podzemnih voda čine ovu oblast izuzetno bogatom zdravom pijaćom vodom. Krečnjačka korita i izuzetan reljef koje su vode Podgorice izvajale, pored praktičnog, daju Podgorici i onaj estetsko – ekološki izgled.
Podgoricu sačinjava više oblasti karakterističnih prema svojoj geografiji. U oblasti Kuča i Pipera, poljoprivredna proizvodnja i stočarstvo dominiraju nad uzgajanjem voćne vrste, dok planinski krompir na ovom području odlično uspijeva. Ovdje se mogu naći i ribnjaci u kojima se uzgaja izvrsna pastrmka.
Na klimu Podgorice utiče Jadransko more, dolinom rijeke Bojane, preko Skadarskog jezera. Pod uticajem okolnih planina, sredozemna klima se mijenja, tako da Podgorica ima izmijenjeno – sredozemnu klimu, koja se odlikuje toplim i vrućim ljetima i blagim i kišovitim zimama. Zahvaljujući termičkim uticajima Jadranskog mora, Podgorica ima visoke zimske temperature vazduha.
● Srednja godišnja temperatura vazduha u Podgorici je 16,4°C, maksimalna 40,7°C, a minimalna je –4,6°C.
● Srednja godišnja količina padavina u Podgorici je 1544mm, a relativna vlažnost vazduha je 59,6%.
● Prosječan broj kišnih dana je 118, sniježnih 3, a sa jakim vjetrom 58..
Ljeto u Podgorici je izrazito toplo i dugotrajno. Ljetnjih dana, u kojima temperatura vazduha dostiže ili prelazi granicu od 25°C, ima oko 135. Obilje sunca i toplote, relativno mali broj dana sa padavinama, povoljna relativna vlažnost vazduha i dobra provjetrenost čine osnovne klimatske karakteristike i svrstavaju Podgoricu u oblast sa ugodnom klimom.
Teritorija i stanovništvo
Podgorica je glavni grad Crne Gore koji zahvata površinu od oko 1 500 kilometara kvadratnih, odnosno 10,7% teritorije Crne Gore.
Najnoviji statistički podaci govore da danas u Podgorici živi 187 085 stanovnika, što predstavlja 30% ukupnog crnogorskog stanovništva. Stanovništvo čini 49,39% muškaraca i 50,61% žena.
U Podgorici živi: 57,35% – Crnogoraca, 23,35% – Srba, 5,13%- Alabanaca, 2,22%- Muslimana, 1,98% – Bošnjaka, 0,36% – Hrvata, 0,37% – Egipćana.
Na teritoriji glavnog grada nalaze se dvije gradske opštine (Tuzi i Zeta) i 141 seosko naselje sa 66 mjesnih zajednica.
Smještena u podgoričko – skadarskoj kotlini okružena je kučkom i piperskom površi, u nastavku Komovima, odnosno Radovčem, Kamenikom i Moračkim planinama na zapadu. Nagnuta od sjeveroistoka prema jugozapadu i jugu, teritorija glavnog grada zahvata Zetsku ravnicu koja sa 240 km2 predstavlja najveću ravnicu u Crnoj Gori. Prostirući se uz sjevernu obalu Skadarskog jezera, Zetska ravnica se nalazi na nadmorskoj visini od 6 metara u prijezerskom dijelu, a do 56 metara u dijelu brdskog zaleđa.
Na prostranoj Zetskoj ravnici izdižu se brda (Vranjska Gora 85m, Ljubović 101m, Gorica 130m, Dajbabska gora 172m, Malo brdo 205m, Hum 276m, Vranjina 303m i druga manja brda), koja sa razuđenim obodom ravnice izdvajaju pojedina polja (Ocko, Ćemovsko, Momišićko, Tološko polje i Lješkopolje) i ravni (Liješti i Karabuš). Njih presijecaju tokovi rijeka: Zeta i Sitnica, kao desne pritoke; Ribnica i Cijevna, kao lijeve pritoke koje otiču Moračom u Skadarsko jezero, predstavljajući 62% vodnog bilansa Skadarskog jezera.